Op vrijdag 27 juni 2025 was het RCOAK vertegenwoordigd bij een belangrijke bijeenkomst op Paleis Noordeinde, georganiseerd door het Oranje Fonds, waar sociaal-maatschappelijke organisaties, fondsen, de landelijke overheid, en andere relevante stakeholders – zoals o.a. Katalys, de VNG en NOV – samenkwamen om te spreken over de noodzakelijke versterking van het sociale weefsel van Nederland. De bijeenkomst stond in het teken van sociale verbinding en de cruciale rol die sociale initiatieven spelen in de samenleving. De aanwezigen, onder leiding van prominente figuren zoals Koningin Máxima, Minister Judith Uitermark, en Kim Putters (SER), bespraken de uitdagingen en mogelijke oplossingen voor de toekomst van sociaal-maatschappelijke initiatieven in Nederland.
Koningin Máxima, die als beschermvrouwe van het Oranje Fonds betrokken was, benadrukte de waarde van sociaal-maatschappelijke initiatieven en de noodzaak om hen beter te ondersteunen. Zij stelde dat het sociale weefsel van Nederland meer ruimte, steun en vertrouwen verdient, met name op lokaal niveau. Deze initiatieven, die vaak werken met beperkte middelen, zijn van onmiskenbare waarde voor het versterken van de sociale cohesie en het ondersteunen van kwetsbare groepen in de samenleving.
Veel sociale initiatieven verkeren in onzekerheid en stress
Er was brede erkenning voor de uitdagingen waarmee de sociale initiatieven worden geconfronteerd, zoals de verergerende problematiek van kwetsbare groepen in de samenleving en het steeds groter wordende beroep dat op deze initiatieven wordt gedaan. Er was veel aandacht voor het gegeven dat deze initiatieven vaak onvoldoende structurele financiering ontvangen, wat hun lange-termijnimpact beperkt. Het bestaande systeem van projectgerelateerde subsidies, donaties en aanbestedingen biedt deze initiatieven geen bestaanszekerheid. Dit resulteert in onzekerheid en stress voor veel van deze organisaties, ondanks de waardevolle bijdragen die zij leveren.
Pleidooi voor structurele en meerjarige financiering
Er werd breed gepleit voor meer structurele en meerjarige financiering om de initiatieven in staat te stellen op lange termijn hun belangrijke impact te kunnen blijven maken. Het bestaande systeem, waarbij deze organisaties afhankelijk zijn van incidentele subsidies en projectfinanciering, werkt niet goed en dat dit zo is werd door de aanwezigen breed gedeeld. Er werd dan ook aangedrongen op beleid dat meer vertrouwen in de initiatieven zelf toont. Dit zou moeten betekenen dat er meer ruimte wordt gegeven voor lokale gemeenschappen om zelf verantwoordelijkheden op zich te nemen, zonder dat alles dichtgeregeld wordt vanuit de overheid.
Veel positieve energie en innovatiedrang
“De kracht van gemeenschap en vertrouwen in mensen” was een belangrijk thema dat terugkwam in de gesprekken. Dit sluit heel goed aan bij het beleid dat al sinds enkele jaren door het RCOAK gevoerd wordt, en waarbij niet een project, maar de organisatie en wat die nodig heeft centraal staat. Het was opvallend dat er tijdens de bijeenkomst veel positieve energie en innovatiedrang was. De aanwezigen waren vastbesloten om gezamenlijk aan de slag te gaan met de nodige veranderingen. Er werd niet alleen gesproken over de huidige problemen, maar ook over de mogelijkheden om elkaar beter te ondersteunen en samenwerkingsverbanden te versterken.
‘Gras groeit niet als je erop gaat zitten’
Dit werd geïllustreerd door metaforen als “gras dat niet groeit als je erop gaat zitten”, een uitspraak van Minister Judith Uitermark, en de nadruk op het bundelen van krachten. Minister Uitermark vatte het treffend samen: als we willen dat het gras groeit, moeten we de initiatieven ruimte geven om zich te ontwikkelen. De bijeenkomst was duidelijk niet bedoeld als een eenmalige inspiratiebron, maar als het begin van een proces van verandering. De aanwezigen waren zich bewust van de urgentie en vastberaden om door te gaan met het versterken van de sociaal-maatschappelijke infrastructuur.
Start van een lange termijn proces en belang van nieuwe benadering sociale initiatieven
Koningin Máxima zelf benadrukte dit als een lange termijnproces: “Ik ga volhouden. We gaan elkaar vaker zien.”De bijeenkomst benadrukte ook het belang van een “nieuwe benadering” van de samenwerking tussen sociale initiatieven, overheid en andere stakeholders. Dit betekent dat sociale organisaties een grotere stem moeten krijgen in het beleid en dat hun ervaringen en expertise meer serieus genomen dienen te worden. Het idee van “mensen gehoord laten worden” en “ruimte geven” voor het ontstaan van oplossingen werd als cruciaal beschouwd voor het versterken van de sociale cohesie en weerbaarheid van de samenleving.
Concrete vervolgstappen volgen
De uitkomsten van de bijeenkomst zullen door het Oranje Fonds verder worden uitgewerkt in de zomer en zullen resulteren in concrete vervolgstappen. De bedoeling is dat deze de basis zullen leggen voor een langdurige samenwerking en verandering, zodat de positie van sociale initiatieven daadwerkelijk wordt versterkt. De oproep was duidelijk: het sociale weefsel van Nederland verdient niet alleen erkenning, maar structurele steun en ruimte om te groeien.
Urgentie van de problematiek werd gevoeld door alle aanwezigen
De bijeenkomst op Paleis Noordeinde was een belangrijke mijlpaal in de versterking van sociaal-maatschappelijke initiatieven in Nederland. De betrokkenheid van Koningin Máxima en een aantal politieke leiders benadrukte de urgentie van de problematiek en de vastberadenheid om verandering te realiseren. De initiatieven zelf werden erkend als onmisbare schakels in de samenleving, en de oproep was helder: geef hen meer ruimte, meer financiering en vooral meer vertrouwen. “Samen kunnen we het sociale weefsel van Nederland versterken en de samenleving weerbaarder maken voor de toekomst.” Dit is een boodschap die het RCOAK al een tijd uitdraagt, en het verheugt ons dan ook zeer dat deze nu zo breed gedeeld wordt door zo’n belangrijke groep stakeholders.
